تغذیه تکمیلی 2

شروع و نحوه تغذیه تکمیلی

ـ مادر باید شیرخوار را در هر وعده، ابتدا با شیر خود تغذیه کند و در پایان شیردادن، به او غذای کمکی بدهد. برای پیشگیری از کاهش شیر مادر، باید پس از شروع غذای کمکی، دفعات شیردهی را افزایش داد.
ـ غلات، مخصوصا برنج به علت آسانی هضم اولین گروه غذایی است که به کودک...

شروع و نحوه تغذیه تکمیلی

ـ مادر باید شیرخوار را در هر وعده، ابتدا با شیر خود تغذیه کند و در پایان شیردادن، به او غذای کمکی بدهد. برای پیشگیری از کاهش شیر مادر، باید پس از شروع غذای کمکی، دفعات شیردهی را افزایش داد.
ـ غلات، مخصوصا برنج به علت آسانی هضم اولین گروه غذایی است که به کودک داده می‏شود.
ـ مناسبترین روش برای شروع، استفاده از فرنی آرد برنج است. از یک بار در روز به اندازه یک قاشق مرباخوری شروع می‏شود و به تدریج به 10 قاشق مرباخوری در روز افزایش می‏یابد (هر وعده 2 تا 3 قاشق مرباخوری).
ـ از هفته دوم شروع غذای کمکی، شیرخوار می‏تواند علاوه بر فرنی، از شیربرنج و حریره بادام استفاده کند که آنها نیز از یک قاشق مرباخوری و یک بار در روز شروع می‏شود و همانند قبل ادامه می‏یابد.
ـ تغذیه شیرخوار با فرنی، شیربرنج و حریره بادام تا 7 ماهگی که می‏توان سوپ را برای او شروع نمود، ادامه می‏یابد.
ـ پوره سبزیجات نیز غذای مناسبی برای شیرخوار می‏باشد. پوره را می‏توان با سیب‏زمینی، هویج ونخودسبز به صورت پخته شده و نرم و همراه با کمی روغن تهیه کرد.
ـ توصیه می‏شود که دادن گوجه‏فرنگی و اسفناج تا پایان 12 ـ 9 ماهگی به تعویق انداخته شود.
ـ ماه بعد (پایان 7 ماهگی)، علاوه بر سوپ می‏توان تخم‏مرغ را شروع نمود. ابتدا باید به اندازه نصف قاشق چایخوری از زرده پخته شده را در آب یا شیر له کرد و به شیرخوار داد و مقدار آن را تدریجا افزایش داد تا در ظرف دو هفته به یک زرده کامل تخم‏مرغ برسد. آنگاه می‏توان یک روز در میان یک زرده کامل یا هر روز نصف زرده تخم‏مرغ به شیرخوار داد (حداکثر 4 تا 5 زرده تخم‏مرغ در هفته). همان طور که قبلاً گفته شد، استفاده از سفیده تخم‏مرغ تا یک سالگی توصیه نمی‏شود.
ـ با افزایش سن و پذیرش بیشتر شیرخوار، سوپ و غذاهای نرم باید تبدیل به غذاهای سفت‏تر شوند، یعنی باید با اضافه کردن غذاهای سفت‏تر و کمی قابل جویدن، عمل
تکاملی جویدن را در شیرخوار پرورش داد.
ـ اگر تدریجا مواد غذایی استفاده نشود و شیرخوار به عمل جویدن تشویق نگردد و برای مدتها از غذاهای آبکی استفاده کند، بعدا در جویدن غذاهای سفت دچار اشکال خواهد شد. لذا از حدود 8 ماهگی باید تکه‏های نان و بیسکویت هم به دست شیرخوار داد.
ـ از 8 ماهگی ماست را نیز می‏توان به غذای شیرخوار اضافه نمود. شروع استفاده از حبوبات هم از این سن مقدور است. حبوبات آخرین موادی است که به سوپ شیرخوار اضافه می‏شود.
ـ آبمیوه آخرین ماده غذایی است که به برنامه غذایی کودک اضافه می‏شود و با اینکه حاوی ویتامین و املاح معدنی است ولی کالری و مواد پروتئینی آن کمتر از همه گروههای غذایی دیگر است.
ـ بعد از آبمیوه، با در نظر گرفتن پذیرش شیرخوار، میوه‏های نرم شده را می‏توان به شیرخوار داد. میوه‏ها از ابتلا به یبوست جلوگیری می‏کنند.
ـ با توجه به اینکه مرکبات، توت‏فرنگی، گیلاس و آلبالو ایجاد حساسیت می‏کنند، مصرف آنها در سال اول زندگی توصیه نمی‏شود.

یادآوریهای لازم:

1ـ همزمان با شروع تغذیه تکمیلی باید میزان آب مورد نیاز کودک مورد توجه قرار گیرد و با شروع مصرف غذاهای کمکی به شیرخوار آب سالم و بهداشتی نیز داده شود.
2ـ از اضافه کردن نمک به غذاهای کودکان باید پرهیز شود و طعم غذاها را با افزودن شکر، عسل و ترشی نباید تغییر داد تا کودک به طعم اصلی غذا عادت پیدا کند.
3ـ با در نظر گرفتن اینکه غذا خوردن باید یک تجربه لذت‏بخش باشد، هرگز نباید غذایی را با زور به کودک خوراند و اگر از خوردن غذا خودداری کرد، نباید آن را به سرعت با غذای دیگر جانشین کرد. بلکه با تحمل و حوصله، شیرخوار کم کم غذای جدید را می‏پذیرد.
4ـ استفاده از مواد شیرین و تنقلات خصوصا قبل از غذا باعث کم شدن اشتهای کودک می‏شود و از مصرف آنها باید خودداری کرد.
5ـ خستگی مفرط، کم‏خوابی و عدم تحرک کافی در شیرخواران بزرگتر بر اشتهای آنان تأثیر می‏گذارد.
6ـ بیرون ریختن غذا از دهان، و عدم استقبال شیرخوار از غذا در اوایل شروع تغذیه تکمیلی، دلیل بی‏میلی و دوست نداشتن کودک نیست، بلکه آنچه مطرح است مسأله فراگیری تغذیه و عادت به مزه و طعم غذاهاست.
7ـ دفعات غذا دادن به کودکان زیر 3 سال دو برابر بزرگسالان است و غذا باید در حجم کمتر و انرژی بیشتر ارایه شود.
8ـ تغذیه در دوران نقاهت بیماریها به منظور وزن گرفتن و جبران وزن از دست رفته، با دادن دو وعده غذای اضافی و پرانرژی در این دوران، که اشتهای کودک هم بهتر است، بسیار حیاتی است.
9ـ بسیاری از موارد افت رشد، ناشی از قطع زودرس شیر مادر، عدم شروع غذاهای تکمیلی مناسب در پایان 6 ـ 4 ماهگی و بروز مکرر بیماریهای عفونی و بخصوص اسهال است.
10ـ غذاها را با قاشق، و مایعات را با لیوان به شیرخوار بدهید. از به کار بردن بطری و پستانک خودداری کنید چون باعث می‏شود شیرخوار پستان مادر را نگیرد.
11ـ غذاها را با قاشق کوچک که گودی کمی دارد به شیرخوار بدهید.
12ـ هنگام دادن غذاهای نیمه‏جامد و جامد، شیرخوار را باید در وضعیت نشسته قرار داد. هیچ‏گاه این نوع غذاها را در حالت خوابیده به وی ندهید. فراموش نکنید که برای شیردادن نیز باید شیرخوار را به حالت نیمه‏نشسته در آغوش بگیرند.
13ـ غذای شیرخوار را به مقدار کم و برای یک وعده تهیه کنید، مگر اینکه امکان نگهداری غذای اضافی باقیمانده در یخچال و یا فریزر وجود داشته باشد.
14ـ غذای شیرخوار را با پوشش مناسب در ظرفی تمیز و در جای خنک نگه دارید.
15ـ در صورت باقی ماندن غذا، نگهداری آن در یخچال حداکثر تا 24 ساعت اشکال ندارد.
16ـ غذای شیرخوار را فقط به مقدار مصرف یک وعده گرم کنید و به او بدهید.